Cao Huyết Áp: Lý Giải Về Nguyên Nhân, Diễn Biến và Hướng Điều Trị
Cao huyết áp là một mối lo ngại của nhiều người khi bước vào tuổi trung niên. Theo Sở Y Tế TP. HCM, tỷ lệ hiện mắc tăng huyết áp ở người trưởng thành năm 2021 là 26,2%, tương đương với khoảng 17 triệu người. Để phòng tránh những hậu quả gây ra do huyết áp cao một cách chủ động, mời bạn cùng Đông Trùng Hạ Thảo Thiên Ân hiểu rõ về căn bệnh này.
Huyết Áp Là Gì?
Huyết áp là lực tác động lên một diện tích đơn vị của các mạch máu trong quá trình máu lưu thông trong hệ thống tuần hoàn. Hệ thống tuần hoàn bao gồm các loại huyết quản khác nhau, bao gồm động mạch, mao mạch và tĩnh mạch, mỗi loại có áp lực riêng được gọi là áp suất động mạch, áp suất mao mạch và áp suất tĩnh mạch. Thông thường, khi chúng ta nói về huyết áp, chúng ta đang nói về áp suất động mạch.
Máu, hay còn gọi là huyết dịch, bên trong các huyết quản có thể được so sánh với nước trong ống. Áp lực của nước trong ống tương tự như áp lực mà máu tạo ra bên trong các huyết quản. Áp lực của nước phụ thuộc vào lượng nước có trong ống và kích thước của ống; càng nhiều nước trong ống và càng hẹp ống, áp suất của nước càng mạnh, và ngược lại.
Huyết áp hoạt động theo cách tương tự. Khi các huyết quản co lại, chúng tạo ra áp lực, làm tăng áp suất huyết áp. Khi trái tim co mạnh để đẩy máu ra ngoài, đây là đỉnh điểm của áp suất huyết áp, được gọi là "áp suất tâm thu." Khi trái tim nở ra để cho phép máu trở lại và các động mạch co lại, điều này tạo ra áp lực, được gọi là "áp suất tâm trương." Huyết áp thường được đo bằng đơn vị milimet thủy ngân (mmHg).
Huyết áp hình thành từ đâu?
Hệ thống tuần hoàn của cơ thể bao gồm tim, mạch máu và tuyến hạch. Các bộ phận này liên kết với nhau để tạo thành một "hệ thống đường ống" kín đáo. Trái tim bình thường là một cơ bắp mạnh mẽ, tương tự như một máy bơm, và nó hoạt động liên tục suốt ngày và đêm. Khi trái tim co lại và giãn ra, nó đẩy máu lưu thông trong các mạch máu. Khi máu chảy qua các mạch máu, bất kể khi tim co lại hay giãn ra, đều tạo ra một áp lực cụ thể lên thành mạch máu.
Khi tim co lại, áp lực lên thành động mạch đạt đến điểm cao nhất, và điều này được gọi là "áp lực tâm thu"; khi tâm thất trái giãn ra, áp lực trong thành động mạch giảm xuống mức thấp nhất, được gọi là "áp lực tâm trương". Thông thường, cái mà chúng ta gọi là huyết áp là đo lường áp suất động mạch trong bao tay, đó là cách gián tiếp để đo áp suất của các động mạch trung ương.
Huyết áp thường biến động tùy theo các yếu tố như chế độ ăn uống, tư thế ngồi, tình trạng tinh thần, hoạt động thể lực và tâm trạng tinh thần của mỗi người.
Huyết áp tự điều tiết như thế nào?
Huyết áp trong cơ thể không cố định; nó thường biến đổi dựa trên nhiều yếu tố như chế độ ăn uống, tư thế, hoạt động tinh thần, hoạt động thể lực, và trạng thái tâm lý của từng người. Ví dụ, trong khi ngủ, khi não và cơ thể nghỉ ngơi với lượng năng lượng tiêu hao thấp, nhịp tim và hô hấp chậm lại, tuần hoàn máu trở nên chậm, và huyết áp đạt đến mức thấp nhất trong ngày. Tuy nhiên, khi thức dậy vào buổi sáng, khi một ngày mới của hoạt động bắt đầu, quá trình chuyển hóa trở nên sôi động hơn.
Để thích ứng với các thay đổi sinh lý này, tim và phổi phải làm việc mạnh hơn, tuần hoàn máu nhanh hơn và huyết áp tăng cao. Thí nghiệm đã chỉ ra rằng sự biến đổi huyết áp cao nhất và thấp nhất trong vòng 24 giờ có thể thấp hơn 40mmHg, và khi thức dậy, huyết áp tăng ngay lập tức khoảng 20mmHg. Những thay đổi đột ngột như vậy có thể có tác động bất lợi đối với cơ thể.
Có người tin rằng bệnh tim mạch và đột quỵ thường xảy ra vào giờ sáng sớm và có thể liên quan đến hiện tượng này. Mức độ biến đổi huyết áp thay đổi theo từng người và trạng thái tâm lý. Ví dụ, trong khi nói chuyện, huyết áp có thể tăng 10%; ở trẻ em khi khóc, sinh viên khi học, và ca sĩ khi hát, huyết áp có thể tăng 20%; khi làm việc hoặc tập thể dục, huyết áp (cả tâm thu và tâm trương) có thể tăng lên hơn 50%.
Thay đổi thời tiết cũng ảnh hưởng đến huyết áp; thời tiết lạnh thường làm tăng huyết áp, trong khi thời tiết nóng thì thường làm giảm huyết áp. Sự biến đổi trong huyết áp của mỗi người chủ yếu được điều chỉnh bởi hệ thống thần kinh, điều này kiểm soát nhịp tim, mạch máu và quá trình lọc chất thải từ máu. Vì vậy, sự dao động trong huyết áp là hiện tượng sinh lý bình thường.
Như thế nào là Cao Huyết Áp?
Cao huyết áp là tình trạng áp lực máu (mà không sử dụng thuốc hạ huyết áp) liên tục ở mức 130/85 mmHg trở lên. Hội Tim mạch Hoa Kỳ và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xác định đo huyết áp tối ưu là 120/80 mmHg. Nếu một người có cao huyết áp (130/85 mmHg trở lên) và còn bị tiểu đường, điều trị là cần thiết. Nếu không có triệu chứng của cao huyết áp, có thể không cần điều trị, nhưng việc bảo vệ tim, não và thận bằng thuốc hạ huyết áp theo hướng dẫn của bác sĩ là quan trọng.
Qua bài viết này, chúng ta đã nắm được thông tin cơ bản nhất về Cao huyết áp. Ở bài sau Đông Trùng Hạ Thảo Thiên Ân sẽ giúp bạn thu thập lại những lời khuyên từ chuyên gia về hứng điều trị cho căn bệnh này, mời bạn đón đọc.
Nguồn: Bác sĩ tốt nhất là chính mình
