Thử nghiệm kiểm soát tiểu đường và các biến chứng (DCCT)  một thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng quy mô lớn trên các bệnh nhân tiểu đường type 1 được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 1983 đến 1993 – đã chứng minh rằng liệu pháp insulin tích cực, bao gồm kiểm soát chặt chẽ mức đường huyết, có thể mang lại những kết quả có lợi. Việc theo dõi chặt chẽ và tiêm insulin nhiều lần mỗi ngày để giữ đường huyết ở mức gần với bình thường nhất có thể phòng ngừa được tổn thương nội tạng nghiêm trọng do tăng đường huyết: bệnh mắt do tiểu đường đã giảm đi 76%, bệnh thận giảm đi 50% và tổn thương thần kinh giảm đi 60%.

Vào năm 2005, các nhà nghiên cứu đã công bố một nghiên cứu tiếp nối có tên là Dịch tễ học về các can thiệp vào bệnh tiểu đường và các biến chứng (EDIC). Họ đã theo dõi hơn 90% các bệnh nhân đã tham gia DCCT trong tối đa 17 năm và phát hiện ra rằng liệu pháp insulin tích cực đã làm giảm tỷ lệ mắc bệnh tim mạch tới 42%. Hai nghiên cứu này rõ ràng đã thành lập mô hình ngộ độc glucose – rằng mức đường huyết cao là độc hại đối với bệnh tiểu đường type 1.

Biểu đồ 10.1. Liệu pháp insulin tích cực dẫn đến sự tăng cân mạnh

Tuy nhiên, một số bệnh nhân đã phải đánh đổi. Những lần hạ đường huyết trong nghiên cứu DCCT xảy ra thường xuyên gấp ba lần ở nhóm insulin tích cực so với những người được điều trị theo tiêu chuẩn. Các bệnh nhân khác lại bị tăng cân nhiều. Trong suốt chín năm, gần 30% đối tượng trong nhóm này tăng cân rất nhiều, tương đương hơn 5 điểm chỉ số khối cơ thể. Tác động này lớn hơn rất nhiều so với những người nhận được liệu pháp insulin thông thường. Chỉ số khối cơ thể của một phần tư số thành viên của nhóm điều trị tích cực đã tăng từ 24 (bình thường) lên 31 (béo phì). Với những hậu quả về sức khỏe của béo phì, đây là mối lo không hề nhỏ. Những dấu hiệu nguy hiểm đáng quan ngại khác cũng xuất hiện. Sự tăng cân tập trung vào vùng bụng và béo phì trung tâm được biết đến là rất dễ gây ra bệnh tim mạch trong tương lai. Các yếu tố nguy cơ chủ chốt khác như huyết áp và cholesterol trong máu cũng gia tăng.

Theo thời gian, cân nặng, vòng eo và liều insulin tiếp tục tăng không ngừng. Liệu pháp insulin tích cực đã dẫn đến hội chứng chuyển hóa. Bệnh nhân tiểu đường type 1 bị tăng cân nhiều nhất cũng có chỉ số vôi hóa mạch vành (CAC) và độ dày lớp nội trung mạc động mạch cảnh (CIMT) thuộc loại cao nhất; liều dùng insulin ở mức cao của họ là chỉ số dự báo tin cậy cho tình trạng xơ vữa động mạch tiến triển. Việc sử dụng insulin liều cao để giảm đường huyết đã gây ra tất cả những vấn đề mà dư thừa insulin có thể gây ra: béo phì, hội chứng chuyển hóa và xơ vữa động mạch. Mặc cho các tác dụng phụ như vậy, việc chấp nhận rủi ro sử dụng insulin tích cực vẫn xứng đáng bởi những lợi ích tim mạch của nó đã được kiểm chứng, nhưng chỉ cho tiểu đường type 1.

Tuy nhiên, kiểu ngộ độc glucose này – với suy nghĩ rằng mức đường huyết tăng cao là nguyên nhân chính gây ra tổn thương giết chết cơ quan – lại được chấp nhận cho cả tiểu đường type 1 lẫn type 2. Dù chưa được kiểm chứng cho tiểu đường type 2, đó dường như chỉ là vấn đề thời gian. Phương pháp điều trị logic là cung cấp đủ insulin hoặc các loại thuốc khác để giữ đường huyết ở mức bình thường. Ngay cả hiện tại, phần lớn bác sĩ vẫn sử dụng phương pháp điều trị này mặc dù nó chưa được kiểm chứng cho tiểu đường type 2. Nó có hiệu quả không?

Nguồn: Fung, Jason. Mật mã tiểu đường: Cách chữa bệnh tiểu đường type 2 mà không cần thuốc. 

Dịch bởi Nhã Nam, Nhà xuất bản Thế giới, 2018