NGƯỜI BỆNH TIỂU ĐƯỜNG DÙNG METFORMIN CÓ BỊ TĂNG CÂN KHÔNG?

Metformin, loại mạnh nhất thuộc nhóm thuốc biguanide, xuất hiện không lâu sau insulin và được mô tả trong các tài liệu khoa học vào năm 1922. Tới năm 1929, hiệu ứng hạ glucose của nó đã được ghi nhận trong các nghiên cứu ở động vật. Nhưng phải tới năm 1957, loại thuốc này mới lần đầu được sử dụng ở người để điều trị tiểu đường. Các loại thuốc thuộc nhóm biguanide hoạt động bằng cách ngăn chặn sự tân tạo đường, qua đó ngăn gan tạo ra glucose. Điều này làm giảm nguy cơ hạ đường huyết và tăng cân vì không làm tăng mức insulin trong cơ thể.

Metformin được đưa vào Dược thư quốc gia Anh vào năm 1958 và xuất hiện ở Canada vào năm 1972. FDA không chấp thuận loại thuốc này ở Mỹ cho tới năm 1994 vì những lo ngại về tác dụng phụ vô cùng hiếm gặp của nó là sự nhiễm toan lactic. Tuy nhiên, với tác dụng cứu sống mạnh mẽ đã được chứng minh ở UKPDS so với các loại thuốc tiểu đường khác, những lợi ích của nó vượt trội đến mức đáng để thử nghiệm và đã trở thành loại thuốc tiểu đường được chỉ định nhiều nhất trên thế giới.

Metformin không làm tăng insulin nên không gây béo phì, do đó không làm bệnh tiểu đường trầm trọng hơn. Vì vậy metformin có vẻ khá tốt. Vấn đề ở đây là metformin (và các loại thuốc khác thuộc nhóm biguanide) không loại bỏ được nguyên nhân gốc rễ của bệnh: đường dư thừa. Hãy nhớ rằng sự gia tăng insulin trong máu gây ra tiểu đường type 2. Mặc dù các loại thuốc nhóm này nhắm đến mức đường huyết nhưng chúng gần như không làm giảm sự gia tăng insulin trong máu. Chúng điều trị triệu chứng, nhưng do không triệt tiêu được nguyên nhân nên sự kháng insulin tiếp tục gia tăng và tiểu đường được kiểm soát nhưng không bị loại bỏ.

Về mặt lâm sàng, điều này rất hiển nhiên. Khi bắt đầu điều trị với metformin, người ta sẽ không thể ngừng sử dụng nó nếu không có những thay đổi sâu sắc về lối sống. Do đó, metformin có thể kiểm soát bệnh trong một khoảng thời gian nhưng sau cùng, bệnh nhân vẫn sẽ cần tới liều lượng ngày càng cao. Căn bệnh tiềm ẩn tiếp tục tiến triển từ từ.

NHÓM THUỐC GIÚP CƠ THỂ TỰ TIẾT RA INSULIN ĐÚNG LÚC 

VÀO NĂM 2006, FDA đã chấp thuận nhóm thuốc mới: thuốc ức chế dipeptidyl peptidase-4 (DPP-4). Loại thuốc này được tạo ra để làm giảm đường huyết bằng cách ngăn chặn sự phân giải các incretin, loại hormone được giải phóng trong dạ dày để tăng tiết insulin theo phản ứng với thực phẩm. Mức incretin cao kích thích giải phóng insulin; tuy nhiên, phản ứng insulin lại không duy trì liên tục nên loại thuốc nhóm này không gây tăng cân. Nguy cơ hạ đường huyết cũng thấp.

Rất nhiều hy vọng được đặt vào nhóm thuốc mới này nhưng một nghiên cứu hoàn thành vào năm 2013, nghiên cứu SAVOR (Đánh giá về kết quả tác động của saxagliptin lên mạch máu ghi nhận ở các bệnh nhân mắc tiểu đường), cùng Thử nghiệm đánh giá kết quả tim mạch với sitagliptin (TECOS),19 đã nhanh chóng làm tiêu tan những kỳ vọng này. FDA đã yêu cầu thực hiện cả hai thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên này sau khi rosiglitazone thất bại và không thử nghiệm nào phát hiện ra mối lo ngại về việc sử dụng lâu dài cả hai loại thuốc trên. Tuy nhiên, hai loại thuốc này cũng không đem lại tác dụng bảo vệ khỏi bệnh tim mạch. Chúng giúp hạ đường huyết hiệu quả nhưng không làm giảm nguy cơ đau tim hay đột quỵ. Một lần nữa, mô hình ngộ độc glucose bị chứng minh là sai. Giảm chỉ số đường huyết không giúp bạn trở nên khỏe mạnh hơn.

Mặc dù vậy, sự thật rằng ít ra các loại thuốc này không gây chết người rõ ràng là một lý do đủ tốt để đưa chúng vào đơn thuốc. Vào năm 2015, loại thuốc hàng đầu trong nhóm thuốc ức chế DPP-4 là sitagliptin đã kiếm được 3,86 tỷ đô la, đủ để giúp nó xếp vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng các loại thuốc tiểu đường bán chạy nhất thế giới, chỉ đứng sau Lantus, một dạng insulin có tác động lâu dài.

Đông trùng hạ thảo: An tâm khỏe mạnh, không còn lo lắng về thuốc men

• Hỗ trợ tuyến tụy tự tiết insulin: Đây là một trong những điểm sáng của đông trùng hạ thảo. Thay vì bổ sung insulin từ bên ngoài, nó giúp kích thích cơ thể bạn tự sản xuất insulin một cách tự nhiên, từ đó hỗ trợ điều hòa đường huyết hiệu quả hơn. Điều này rất có ý nghĩa cho việc duy trì sự cân bằng đường trong máu.

• Không gây béo phì: Một lợi ích đặc biệt khác là đông trùng hạ thảo không làm bạn tăng cân hay tích trữ mỡ thừa. Ngược lại, nó còn có thể hỗ trợ quá trình trao đổi chất của cơ thể, giúp bạn kiểm soát cân nặng tốt hơn. Đây là điểm cộng lớn cho những ai muốn duy trì vóc dáng mà vẫn tận dụng được các lợi ích sức khỏe khác.

Ngoài ra, đông trùng hạ thảo còn mang lại nhiều lợi ích khác cho sức khỏe:

• Tăng cường miễn dịch: Nâng cao sức đề kháng của cơ thể.

• Cải thiện hô hấp: Hỗ trợ chức năng phổi khỏe mạnh.

• Bảo vệ gan, thận: Giúp giải độc và bảo vệ các cơ quan quan trọng này.

• Chống lão hóa: Góp phần duy trì sự tươi trẻ và sức sống.

• Nâng cao thể lực, giảm mệt mỏi: Tăng cường năng lượng, giúp bạn bớt uể oải.

Nguồn: Fung, Jason. Mật mã tiểu đường: Cách chữa bệnh tiểu đường type 2 mà không cần thuốc. 

Dịch bởi Nhã Nam, Nhà xuất bản Thế giới, 2018