TẠI SAO TIỂU ĐƯỜNG ĐƯỢC GỌI LÀ BỆNH KHUYẾT TẬT KÉP?

THẦY TU kiêm nhà triết học người Anh, William xứ Ockham (1287-1347), được coi là người đã phát triển nguyên lý giải quyết vấn đề cơ bản được biết đến với cái tên lex parsimoniae, hay còn gọi là “Dao cạo Ockham”. Nguyên lý này cho rằng giả thuyết với ít giả định nhất thường sẽ đúng. Nói cách khác, lời giải thích đơn giản nhất thường đúng. Tôi xin trích dẫn lời của Albert Einstein: “Mọi thứ đều nên đơn giản hết mức có thể, nhưng không nên đơn giản hơn bản chất của nó.”

Mặc dù tiểu đường type 2 chủ yếu là căn bệnh của sự kháng insulin quá mức, nhưng thực ra nó thể hiện hai thiếu sót riêng rẽ về mặt sinh lý. Đầu tiên, kháng insulin, một hiện tượng đầy tràn, được gây ra bởi sự nhiễm mỡ của gan và cơ bắp. Kháng insulin phát triển sớm trong quá trình mắc bệnh, thường xuất hiện trước chẩn đoán tiểu đường type 2 khoảng một thập kỷ hoặc hơn, tuy nhiên mức đường huyết vẫn tương đối bình thường bởi các tế bào beta ở tuyến tụy tiết thêm insulin để cân bằng lại. Sự bù đắp bằng cách gia tăng insulin trong máu ép glucose vào các tế bào, giữ đường huyết ở mức bình thường.

Biểu đồ 7.1. Thay đổi về đường huyết trong quá trình tiến triển tới tiểu đường type 2

Nếu không có sự can thiệp vào chế độ ăn, kháng insulin gần như luôn dẫn đến vấn đề thứ hai là rối loạn chức năng tế bào beta. Hơn nữa, chỉ kháng insulin mới có thể gây ra rối loạn này. Kiến thức y tế thông thường cho rằng sự rối loạn chức năng này xảy ra do các tế bào tiết insulin bị kiệt sức và tổn thương. Ý tưởng này ám chỉ rằng hai hiện tượng – kháng insulin và rối loạn chức năng tế bào beta – xảy ra vì những lý do hoàn toàn riêng biệt. Tuy nhiên, do giữa chúng có một mối quan hệ mật thiết và loại trừ lẫn nhau nên theo nguyên lý “dao cạo Ockham”, cả hai dạng khuyết tật này chắc hẳn phải do cùng một cơ chế gây ra.

Nguồn: Fung, Jason. Mật mã tiểu đường: Cách chữa bệnh tiểu đường type 2 mà không cần thuốc. 

Dịch bởi Nhã Nam, Nhà xuất bản Thế giới, 2018